Bilim insanları, geçen yıl ABD'de yüzlerce hayvanın etkilendiğini gözlemledikten sonra "zombi geyik hastalığının" insanlara yayılma potansiyeli konusunda alarm verdi. Bu hastalık, etkilenen hayvanları sersemlemiş, tökezlemiş, salyalı ağızlar ve boş bakışlarla bırakıyor. Özellikle Wyoming'de yaklaşık 800 geyiğin bu belirtileri göstermesi, uzmanların durumu "yavaş ilerleyen bir felaket" olarak nitelendirmesine ve hükümetleri insanlara bulaşma olasılığına karşı hazırlıklı olmaya çağırmasına neden oldu.
ZOMBİ GEYİK HASTALIĞI DELİ DANA HASTALIĞINA MI BENZİYOR?
Genellikle zombi geyik hastalığı olarak adlandırılan Kronik İsraf Hastalığını (CWD) araştıran Dr. Cory Anderson, İngiltere'deki deli dana hastalığı salgınıyla paralellikler konusunda uyarıda bulundu. Görünüşte bir gecede ortaya çıkan bu salgın, çiftlik hayvanlarından insanlara bulaşarak ciddi sonuçlara yol açmıştı. "Benzer bir olayın yaşanma potansiyelinden bahsediyoruz. Kesin olmamakla birlikte, hazırlıklı olmak çok önemli" diyor Dr. Cory Anderson. İngiltere, 1980'ler ve 1990'larda yayılan deli dana hastalığının ardından, öncelikle enfekte yemler nedeniyle 4,4 milyon sığırın itlaf edilmesine tanık oldu.
ZOMBİ GEYİK HASTALIĞINI NEDİR?
Genellikle sığırlar için ölümcül olan zombi geyik hastalığı, merkezi sinir sistemine saldırarak hayvanlarda agresif semptomlara ve koordinasyon sorunlarına neden oluyor. 1995'ten bu yana 178 insan ölümü bu hastalığın insan varyantıyla ilişkilendirilmişti.
Alliance for Public Wildlife'a göre 2017 yılında yaklaşık 15.000 hayvan insanlar tarafından tüketildi ve bu sayının yıllık %20 oranında artması bekleniyor. Dr. Anderson, Wisconsin'de binlerce kişinin enfekte geyik eti tüketmiş olabileceğini vurguladı.
Hastalık bir ortama bulaştıktan sonra ortadan kaldırılması son derece zor. Bilim insanları, hastalığa neden olan mikroorganizmaların toprakta veya yüzeylerde yıllarca kalabildiğini ve dezenfektanlara, formaldehite, radyasyona ve hatta 600 derecede yakmaya karşı dirençli olduğunu belirtiyor.
DEĞİŞEN DÜNYADA BİYOLOJİK TEHDİTLER
Wyoming'deki salgın haberi, ABD'li biyoteknoloji firması Ginkgo Bioworks'un uyarısının hemen ardından geldi. Firma, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların 2050 yılına kadar 2020 yılına kıyasla 12 kat daha fazla insanı öldürebileceği uyarısında bulundu. Firma bu artışı, zoonoz hastalıkların daha sık görülmesine yol açabilecek küresel ısınma ve ormansızlaşma gibi faktörlere bağlıyor.
Grubun araştırması, 1963 ile 2019 yılları arasında salgın hastalıkların yılda yaklaşık %5 arttığını ve ölümlerin her yıl yaklaşık %9 oranında yükseldiğini gösteriyor. Bu veriler, sürekli gelişen küresel ortamda bu biyo-tehditlerin ele alınması ve bunlara karşı hazırlık yapılması için artan aciliyetin önemini gösteriyor.
