Başarılı operasyonlar sebebiyle, yabancı istihbarat örgütleri arasında ismi öne çıkan Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) 97. yaş gününü kutluyor. Milli İstihbarat Teşkilatı, düzenlediği operasyonlarla adeta “Attığınız her adımdan, aldığınız her nefesten haberimiz var” diyor.
DÜNYA İSTİHBARATLARININ ÖNÜNE GEÇTİ
97. kuruluş yıl dönümünde MİT, sessiz destan yazmaya devam ediyor. Bilgi toplama, bilgi önleme ve nokta operasyonel kabiliyetiyle ismi dünya istihbarat örgütlerinin önüne geçen MİT, faaliyetleriyle dünyaya şu mesajı veriyor:
“Ey Dünya… Attığın adımı, aldığın nefesi bilen biri var. Türlü türlü oyunlarına çomak sokan, mazlumu koruyup, zalime kabus olan biri... Milletinin egemenliği için uyumayan, durmayan; yeryüzünün her zerresinde olan biri var. Çin’den Amerika’ya uçan kuşu, Antarktika’dan Kenya’ya esen rüzgarı bilen biri... Kurtuluş Savaşı’ndan Türkiye Yüzyılı’na tüm dünyanın ensesinde Türk’ün nefesini hissettiren biri var... Ortadoğu’da, Balkanlar’da, Avrupa’da, Asya’da, kısacası dünyanın her yerinde var olan biri var... Artık sadece oyunu bozan değil, aynı zamanda kartları dağıtıp oyunu kuran “Milli İstihbarat Teşkilatı” 97 yaşında! Daha nice yüz yıllara, bin yıllara…”
MİT HAKKINDA
Türkiye'nin istihbarat örgütü olan Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) ülkenin ulusal güvenlik çerçevesinin önemli bir ayağını oluşturuyor. 1965 yılında kurulan MİT, doğrudan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak faaliyet gösteriyor. KALE binası olarak anılan merkez karargâhı Ankara'nın Etimesgut ilçesinde yer alıyor.
MİLLİ EMNİYET HİZMETİ'NİN YERİNİ ALDI
1965'te Milli Emniyet Hizmeti'nin yerini alan MİT'in kritik bir görevi vardı: Türkiye'nin toprak bütünlüğünü, anayasal düzenini, bağımsızlığını, güvenliğini ve ülkenin gücüne güç katan tüm unsurları korumak. Bu sorumluluk, mevcut ve muhtemel iç ve dış tehditler hakkında istihbarat toplamak, gerekli tedbirleri almak ve gerektiğinde ilgili makamları bilgilendirmek.
YASAMA DÖNÜM NOKTASI
22 Temmuz 1965'te Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), daha etkin bir ulusal güvenlik politikası oluşturulması için istihbarat hizmetlerini birleştiren 644 sayılı kanunu kabul etti. Bu kanun, teşkilatın adını resmen Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) olarak değiştirdi. Ayrıca MİT'in, kanunla tanımlanan görevlerin yerine getirilmesinden sadece Başbakan'a karşı sorumlu olan bir Müsteşar tarafından yönetilmesini zorunlu kıldı.
DEĞİŞEN ZAMANA UYUM SAĞLAMAK
MİT yaklaşık on dokuz yıl boyunca 644 sayılı Kanun hükümlerine göre faaliyet gösterdi. Ancak, hızla değişen küresel ve ulusal ortam yasal bir revizyonu gerekli kıldı. Bunun sonucunda 1 Kasım 1983 tarihinde 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu çıkarıldı ve 1 Ocak 1984 tarihinde yürürlüğe girdi. 2017'de önemli bir yapısal değişiklikle MİT, Başbakanlıktan alınarak Cumhurbaşkanlığına bağlandı.
MİT NE ZAMAN KURULDU? NEDEN 97 YAŞINDA?
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan 1926 yılına kadar olan dönemde istihbarat faaliyetleri ağırlıklı olarak Ordu Müfettişliklerinin İstihbarat Şubeleri aracılığıyla yürütüldü. Ancak 1925 yılının sonunda, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, gelişmiş ülkelerdekine benzer çağdaş bir istihbarat örgütüne duyulan ihtiyacı fark ederek, bu yönde adımlar atmaya başladı. Böylece Türkiye'nin ilk istihbarat teşkilatı olan Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti (MEH/MAH) kuruldu.
TEMELLERİN ATILMASI
6 Ocak 1926'da dönemin Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ın emriyle, Avrupa ülkelerinde eğitim görmüş personelin de katılımıyla MEH/MAH'ın temelleri atıldı. Bir yıl sonra, 5 Ocak 1927'de teşkilat resmen İçişleri Bakanlığı'na bağlandı. Günümüz liderleri tarafından 6 Ocak 1926 ile 5 Ocak 1927 tarihleri arasındaki dönem, Cumhurbaşkanlığının kurulması için bir hazırlık aşaması olarak değerlendirildi. Bu nedenle, bir sonraki gün olan 6 Ocak 1927, MAH'ın kuruluş tarihi olarak resmen kabul edildi. İlk başkanı olarak Şükrü Ali Ögel atandı.
97 YILLIK MİRAS
Geçmişe bakıldığında, MEH/MAH'ın kuruluşu modern Türkiye'de özel bir istihbarat çabasının başlangıcına işaret ediyor. Kuruluş tarihi olan 6 Ocak 1927, daha sonra bugünkü Milli İstihbarat Teşkilatı'na (MİT) dönüşecek olan yapılandırılmış bir istihbarat çerçevesinin başlangıcını simgeliyor. Dolayısıyla, 2024 yılı itibariyle MİT, Cumhuriyet'in ilk günlerine kadar uzanan 97 yıllık varlığını kutluyor. Bu tarihsel bağlam, MİT'in yaklaşık bir asır boyunca Türkiye'nin ulusal güvenlik ortamının şekillendirilmesi ve korunmasında oynadığı kritik rolü gösteriyor.
