Torba Yasa görüşmeleri TBMM'de sürüyor. Torba yasanın ve gündemin öne çıkan konularından biri de erken emeklilik ya da kademeli emeklilik. TBMM’ye sunulacak yeni maddelere bakıldığında Bağkur prim eşitlemesi ve ev hanımlarına emeklilik gibi konuların da bulunduğu görülüyor. Tüm bu gelişmeler, hayata geçirilen Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi sonrası kapsam dışında kalan vatandaşlar için umut veriyor. Kademeli emeklilik formülü, üzerinde en çok durulan ve tartışılan konuların başında geliyor.
Zira EYT’yi 1 gün farkıyla kaçıranlar ile EYT’den 1 gün şansla emekli olanlar arasında onlarca yıl emeklilik farkı bulunması çok büyük bir adaletsizlik olarak görülüyor. Bu adaletsizliği ortadan kaldırmanın tek bir yolu bulunuyor. Zamana yayarak, devlet bütçesine büyük zararlar vermeden, emeklilik bekleyenler arasındaki yıl makasını daraltmak. Yani kademeli emeklilik. Peki kademeli emeklilik şartları neler? Kademeli emeklilikten kimler faydalanabiliyor? Kademeli emeklilik için aranan prim-gün sayısı nedir?
YASAMA REFORMLARINDA YENİ EMEKLİLİK SEÇENEKLERİ ORTAYA ÇIKIYOR
Türkiye'deki son mevzuat değişiklikleri, özellikle 1998 ve 2008 yılları arasında sigorta girişi olanlar için erken emeklilik için yeni yollar açtı. Merakla beklenen Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) reformunun ardından gelen bu gelişme, 55 ila 60 yaş arasındaki bireyler için aşamalı emeklilik imkanını da içeriyor. Bu haberde, değişen emeklilik ortamına ve bunun vatandaşlar, özellikle de ev hanımları ve serbest meslek sahipleri için ne anlama geldiğine daha yakından bakacağız.
AŞAMALI (KADEMELİ) EMEKLİLİK: KOŞULLARA DAHA YAKINDAN BAKIŞ
Yeni yasama paketinde incelenen kilit unsurlardan biri aşamalı ya da kademeli emeklilik koşulları. Bu kavram, erken emeklilik isteyenlere yeni bir yol sunduğu için yaygın bir ilgi uyandırdı. Herkesin aklındaki soru şu: Yeni 'torba yasa' erken emeklilik için hükümler içerecek mi ve uygunluk kriterleri nelerdir?
EV HANIMLARI İÇİN SİGORTA SİSTEMİ
Önerilen mevzuatın çığır açan bir yönü, geleneksel olarak sosyal güvenlik kapsamından yoksun olan ev kadınları için bir sigorta sisteminin getirilmesi. Bu girişim, Türkiye'deki sosyal güvenlik manzarasını önemli ölçüde değiştirecek.
Bu yeni sistem kapsamında hükümet, aylık sigorta primlerinin üçte birini sübvanse edecek ve bu da potansiyel olarak 1.430 Türk Lirasına tekabül edecek. Bu hamle sadece mali bir rahatlama sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda ev kadınlarının ek maliyetler olmadan sağlık hizmetlerine erişiminin önünü açıyor.
EV HANIMLARININ EMEKLİLİĞİNE ODAKLANILIYOR
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülmekte olan 'torba yasa', özellikle ev kadınlarına yönelik emeklilik fırsatlarına odaklanmasıyla büyük bir etki yaratmaya hazırlanıyor. Bu girişim, aktif sigortası veya kapsamı olmayanlara sosyal güvenlik getirmeyi ve onlara gönüllü bir sigorta sistemine kaydolma şansı sunmayı amaçlıyor.
Aile ve Gençlik Bankası'nın kurulmasıyla birlikte, sigorta primlerinin üçte birini devlet desteği oluşturacaktır. Mevcut asgari ücret baz alındığında bu tutar ayda yaklaşık 1.430 liraya denk geliyor. Devletin katkısı, ev kadınları için daha düşük prim anlamına geliyor ve sonuçta daha erken emeklilik için bir fırsat yaratıyor.
Bu reformlar, Türkiye'nin sosyal güvenlik ve emeklilik yaklaşımında önemli bir değişime işaret ediyor, yardımları nüfusun daha geniş bir kesimine yayma ve gelecek için daha kapsayıcı finansal planlamanın önünü açıyor.
YENİ EMEKLİLİK MEVZUATI İÇİN ZAMAN ÇİZELGESİ
Türk yasama ortamı, özellikle ev kadınları ve çalışan annelere yönelik emeklilik ve sosyal güvenlik hükümlerini içeren 'torba yasa' reformu ile önemli bir dönüşüme hazırlanıyor. Bu kapsamlı paketin kısa süre içerisinde Meclis'e sunulması ve mevcut sistemde devrim yaratması bekleniyor.
EV KADINLARI İÇİN GELİŞTİRİLMİŞ SOSYAL GÜVENLİK
Bu mevzuatın en önemli özelliklerinden biri ev kadınlarının sosyal güvencelerinin arttırılması. Bu reform, onların sağlık hizmetlerine hiçbir ek ücret ödemeden erişmelerini sağlayacak. Ayrıca, mevzuat Bağ-Kur ve SSK arasındaki sosyal güvenlik primlerini eşitlemeyi amaçlıyor. Sonuç olarak, 5.400 gün olan kısmi emeklilik şartı 4.500 güne indirilerek erken emeklilik daha erişilebilir hale getirilebilir.
ÇOCUK SAYISINA GÖRE ERKEN EMEKLILIK
Ailelerin desteklenmesine yönelik önemli bir adım olarak, mevzuatın ikinci aşaması çocuk sayısına bağlı olarak erken emeklilik seçenekleri getirmektedir. Bu hüküm, özellikle çok çocuklu ailelere daha esnek bir emeklilik takvimi sunarak onlara fayda sağlamak üzere tasarlanmıştır.
ÇALIŞAN ANNELER İÇİN ÖZEL HÜKÜMLER
Mevzuatın üçüncü aşaması, çalışan annelere odaklanarak, çalışma ve çocuk yetiştirmenin ikili rolünü kabul eden bir 'yıpranma' düzenlemesi getirmektedir. Bu düzenleme, çalışan annelerin karşılaştığı benzersiz zorlukların tanınmasına yönelik ilerici bir adımdır.
SON AŞAMA: DOĞUM BORÇLANMASI DÜZENLEMELERİ
Bu kapsamlı reformun son aşaması doğum borçlanması ile ilgili düzenlemeleri içeriyor. Mevzuatın bu yönünün ebeveynlere ek faydalar sağlayarak yeni emeklilik sisteminin aile dostu niteliğini daha da güçlendirmesi bekleniyor.
YASAMA SÜRECİNE İLİŞKİN BEKLENTİLER
Bu 'torba yasa' için beklenti yüksek ve yakın gelecekte Meclis'e sunulması bekleniyor. Bu mevzuat, Türkiye'nin emeklilik ve sosyal güvenlik yaklaşımında önemli bir değişimi temsil ediyor ve daha kapsayıcı ve aile odaklı bir sisteme geçişin sinyallerini veriyor.
EMEKLİLİK TARİHİNİ ÖNE ÇEKMENİN 8 YOLU
Emeklilik seçenekleri arasında gezinmek karmaşık bir görev olabilir. Türkiye'de çeşitli hükümler bireylerin emeklilik tarihlerini öne çekmelerine olanak tanır. İşte bu seçenekleri anlamak için bir rehber.
KADINLAR İÇİN ÇOCUK YARDIMI
Türkiye'de çalışan kadınlar çocukları üzerinden ek sigorta primi kazanabiliyor. En fazla üç çocuk, emeklilik için en fazla 2.160 gün (yaklaşık 6 yıl) katkıda bulunabilir. Bu da üç çocuğu olan bir annenin, çocuklarının sigorta başlangıcından önce doğmuş olması koşuluyla, altı yıl daha erken emekli olabileceği anlamına geliyor. Bu avantaj, stajyer anneler için de geçerli; staj döneminden sonra doğan çocuklar dahil edildiğinde işe başlama tarihi ayarlanabilir.
ERKEKLER İÇİN ASKERLİK AVANTAJI
Erkekler de askerlik sürelerini saydırarak emeklilik yaşlarını öne çekebilirler. Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik hizmetinin borçlanılması, sigorta başlangıç tarihini aynı süre kadar geriye çekerek potansiyel olarak en az bir yıl daha erken emekli olunmasını sağlayabilir.
KISMI EMEKLİLİK
Erken emeklilik için 15 yıl hizmet ve 3.600 gün prim ödeme koşulunu tamamlamış olmak gerekiyor. Yaş şartı 9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için kadınlar için 58, erkekler için 60. Daha sonra sigortalı olanlar için şartlar 4.500 gün ve 25 yıl olarak değişiyor, erkekler 55, kadınlar 50 yaşında hak kazanıyor.
%60 SAĞLIK RAPORU
Çalışma gücünün en az %60'ını kaybeden kişiler, en az 1.800 gün prim ödemiş olmaları koşuluyla, tıbbi gerekçelerle erken emekli olabilirler. Yaş şartı yok ancak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından onaylanmış bir sağlık kurulu raporu gerekiyor. Hak sahiplerinin emekli maaşlarını kaybetmeden çalışmaya devam edemeyeceklerini unutmamak gerekiyor.
ENGELLİ ÇALIŞANLAR İÇİN VERGİ İNDİRİMİ
Vergi indirimi alan en az %40 engelli çalışanlar, yaşlarına bakılmaksızın 15 yıl ve 3.600 gün sonra emekli olabilirler, bu süre başlangıç tarihlerine göre 18 yıl ve 4.680 güne kadar uzatılabilir. Hak sahipleri emekli maaşlarını etkilemeden çalışmaya devam edebilirler.
AŞINMA VE YIPRANMA AVANTAJI
Madenciler, gazeteciler ve denizciler de dahil olmak üzere bazı meslekler, sigorta sürelerine ekstra günler ekleyerek başlangıç tarihlerini etkili bir şekilde geriye çekebilir ve emeklilik için yaş şartını azaltabilir.
ANNELİK SİGORTASI YARDIMI
Ağır engelli çocuğu olan anneler, 1 Ekim 2008 sonrası primlerinin dörtte birini toplam primlerine ekleyerek emeklilik için gerekli çalışma süresini etkili bir şekilde azaltabilirler.
YURTDIŞI AVANTAJI
Gurbetçiler yurtdışında çalıştıkları süreleri Türkiye'de emekliliklerine saydırabilirler. Erkekler 18 yaşından sonraki çalışma sürelerini, kadınlar ise 18 yaşından sonraki ikamet sürelerini emeklilik amacıyla satın alabilirler.
