Anayasa Mahkemesi (AYM), çalışanların izin paralarıyla ilgili önemli bir karar aldı. Yüksek mahkeme, Deniz İş Kanunu'nun 40’ıncı maddesinin yedinci fıkrasını iptal etti. Bu karar, 14 Eylül 2024'te yürürlüğe girecek.
İZİN ÜCRETLERİNİN ÖDENMESİ KONUSUNDA YENİ DÜZENLEME
Türk Borçlar Kanunu ve Basın İş Kanunu'nda izin ücretlerinin ödenmesine ilişkin herhangi bir şart bulunmazken, Deniz İş Kanunu'nda işverenin haklı sebeple iş akdini feshetmesi durumunda kullanılmayan izin ücretinin ödenmeyeceği öngörülüyordu. Ancak AYM'nin kararıyla bu düzenleme iptal edildi.
DENİZ İŞ KANUNU'NA GÖRE İZİN HAKKI
854 Sayılı Deniz İş Kanunu’na göre, aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde en az altı ay çalışmış olan denizciler yıllık ücretli izne hak kazanıyor. İzin süresi altı aydan bir yıla kadar olanlar için 15 gün, bir yıldan fazla olanlar için ise bir aydır. İzin, işverenin belirleyeceği bir zamanda kullanılır ve gemi çalışanı izin hakkından feragat edemez.
İZİN SÜRESİNE AİT ÜCRET ÖDEMELERİ
Ancak, gemi çalışanının hak ettiği yıllık ücretli izni kullanmadan hizmet akdi sona ererse, Deniz İş Kanunu'nun ilgili maddesi gereği izin süresine ait ücret ödenmiyor.
YARGITAY'IN BAŞVURUSU VE AYM'NİN KARARI
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle Deniz İş Kanunu'ndaki düzenlemenin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulundu ve AYM bu başvuruyu kabul etti.
AYM'NİN İNCELEMESİ
Anayasa Mahkemesi kararında, Türk Borçlar Kanunu, İş Kanunu ve Basın İş Kanunu'nda kullanılmayan yıllık izne ilişkin ücretin işçiye ödenmesine ilişkin herhangi bir şartın bulunmadığı ancak Deniz İş Kanunu'nda böyle bir şartın olduğuna vurgu yapıldı.
İŞÇİNİN İZİN HAKKI VE DİNLENME HAKKI
Kararda, Deniz İş Kanunu'na göre işçinin izin kullanacağı zamanın işveren tarafından belirlendiği ve iş akdinin belirli sebeplere dayalı olarak feshedilmesi durumunda işçinin dinlenme hakkını kullanamayacağı belirtildi.
DÜZENLEMENİN İPTALİ
Anayasa Mahkemesi, bu gerekçelerle Deniz İş Kanunu'nun ilgili maddesinin yedinci fıkrasını iptal etti. AYM, yasal boşluk oluşmaması için yeni bir yasal düzenleme yapılana kadar 6 ay süre tanıdı. Bu karar, 14 Eylül 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
