Halka arz, şirketlerin büyüme hedeflerini gerçekleştirmelerine yardımcı olurken, yatırımcıları için de birtakım fırsatlar sunar. Peki halka arz hisseleri neden düştü, düşüyor? İşte detaylar...
HALKA ARZLAR NEDEN DÜŞTÜ, DÜŞÜYOR?
Halka arzların neden düştüğüne dair birkaç faktör bulunmaktadır. Öncelikle, halka arzlara olan ilginin aşırı derecede artması ve bireysel yatırımcılara eşit dağıtım ilkesi gereği az lot verilmesi, halka arzların düşmesine neden olabilmektedir. Ayrıca, prorata sistemi gibi faktörler de halka arzlardaki başarısızlığın sebepleri arasında gösterilmektedir. Son zamanlarda, bazı halka arzlarda fiyat ve miktar hareketleri nedeniyle önleyici tedbirler alındığı da görülmektedir. Bu faktörlerin bir araya gelmesi, halka arzların düşmesine katkıda bulunmaktadır.
HALKA ARZLARDA SON DURUM
Son dönemde Türkiye'de gerçekleşen halka arz işlemleri, yatırımcılar ve piyasa analistleri tarafından yakından takip ediliyor. Ancak, bu halka arzlarda beklenen getiriyi elde etmek her zaman mümkün olmayabiliyor. Özellikle 14 Aralık'ta borsada işlem görmeye başlayan Sur Tatil Evleri GMYO'nun hisse değerlerinde yaşanan yüzde 10'dan fazla değer kaybı, dikkat çeken bir örnektir. Aynı şekilde, TAB Gıda'nın hisse değerlerindeki dalgalanmalar ve ÇATES Elektrik'in yükselip sonra düşen performansı, yatırımcıların dikkatini çekmiş durumda.
Öne çıkan bir diğer şirket olan Avrupakent GYO'nun halka arz süreci ise büyük bir ilgiyle karşılanmış ve toplam 5,5 milyar TL halka arz büyüklüğüyle dikkat çekmiştir. Ancak, genel olarak son dönemde BIST-100 endeksindeki yükseliş ivmesinin yavaşlaması, yükselen faizlerin etkisi, azalan yeni alıcı ve taze para girişi ile birlikte halka arz endeksindeki performansın zayıflamaya başladığı gözlemleniyor.
Sektör uzmanları, yatırımcıların halka arzlara ilgisinin devam ettiğini, ancak artık daha detaylı sorular sormaya ve şirketlerin temel verilerini incelemeye başladıklarını belirtiyor. Bu noktada, halka arz süreçlerinde denetleyici ve düzenleyici kuruluşların ve yatırımcıların sorumluluklarına vurgu yapılıyor. Yatırımcıların sağlıklı ve bilinçli kararlar almaları adına halka arz raporlarına daha yakından odaklanmaları öneriliyor.
Öte yandan, Türkiye'nin halka arz sayısı bakımından dünya genelinde 11. sırada, halka arz büyüklüğü açısından ise 10. sırada yer aldığı belirtiliyor. Ancak, dünya genelinde 2022'ye göre halka arz sayısında yüzde 8'lik bir azalma yaşandığı ve halka arz büyüklüğünde yüzde 33'lük bir düşüş görüldüğü ifade ediliyor.
HALKA ARZ NEDİR?
Halka arz (initial public offering veya IPO), özel bir şirketin ilk kez halka açık bir şekilde hisse senetlerini satışa sunmasıdır. Bir şirket halka arz yaparak genellikle borsada işlem görmeye başlar ve bu süreç, genellikle belirli bir döneme veya belirli bir tarih aralığına yayılan bir finansal planlama ve düzenleme sürecini içerir.
Halka arzın genel işleyişi şu adımları içerir:
-
Hazırlık Dönemi: Şirket, halka arz yapmaya karar verdikten sonra, bu süreci planlamak ve yönetmek için bir finansal danışmanlık şirketiyle çalışabilir. Şirketin mali durumu, faaliyetleri, gelecek projeksiyonları ve hedefleri analiz edilir.
-
Bağlantılı İşlem ve Belge Hazırlığı: Halka arz için birçok düzenleyici kuruluşa başvuruda bulunmak gereklidir. Şirket, halka arz belgesini hazırlar ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) gibi regülatörlerden onay alır.
-
Fiyat Belirleme ve Hisse Senetlerinin Dağıtımı: Halka arz edilecek hisse senetlerinin fiyatı belirlenir. Bu genellikle, hisse senetlerinin talep ve arz dengesine dayanır. Daha sonra, yatırımcılara hisse senetleri satılır.
-
Hisse Senetlerinin Halka Açılması: Halka arz, şirketin hisse senetlerinin genel kamuya sunulması anlamına gelir. Hisse senetleri borsada işlem görmeye başlar ve herhangi bir yatırımcı bu hisse senetlerini satın alabilir.
-
İlk Ticaret ve Devam Eden İşlem: Halka arz sonrasında, hisse senetleri borsada işlem görmeye başlar ve yatırımcılar arasında alım satım gerçekleşir. Şirketin performansı ve diğer faktörler, hisse senetlerinin değerini etkileyebilir.
Halka arz, şirketlere geniş bir yatırımcı kitlesine erişim sağlar ve genellikle sermaye artırma amacı güder. Aynı zamanda mevcut hissedarların likiditesini artırabilir ve şirketin genel değerini yükseltebilir. Ancak, halka arzın getirdiği maliyetler ve düzenleyici gereklilikler de dikkate alınmalıdır.
