Türkiye'de milyonlarca vatandaşı yakından ilgilendiren erken emeklilik konusunda son dakika haberleri gündemdeki yerini koruyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasası ile birlikte, yaş şartı aranmaksızın emeklilik hakkı kazananlar için yeni fırsatlar ve değişiklikler bekleniyor. Bu haber, özellikle emeklilik fırsatını kaçıranlar için umut ışığı oluşturuyor.
KADINLAR VE ESNAFLAR İÇİN EMEKLİLİKTE YENİ DÜZENLEMELER
Önümüzdeki dönemde emeklilik sisteminde beklenen değişiklikler arasında, özellikle kadınlarda çocuk sayısına bağlı olarak emeklilik yaşının düşürülmesi ve esnaflar için gerekli olan prim gün sayısının 7200 güne indirilmesi yer alıyor. Bu adımlar, emeklilik sistemine köklü değişiklikler getirecek.
KISMİ EMEKLİLİK VE 3600 PRİM GÜNÜ
Kısmi emeklilik, 1800, 3600, 4500 ve 5400 günde emeklilik hakkı kazananlar için geçerli olacak. Bu düzenleme, SSK-SGK'lı kadınların 50, erkeklerin ise 55 yaşında emekli olabilmesini sağlayacak. Bağkur primleri de 7200 güne düşürülerek, daha fazla kişinin emeklilik hakkından yararlanması hedefleniyor.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLARIN DURUMU
EYT kapsamında, prim günü eksik olanlar için kısmi emeklilik bir çözüm oluşturuyor. 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar, daha fazla çalışmadan emekli olma hakkına sahip olacaklar. Bu durum, emeklilikte yaşa takılan birçok vatandaş için önemli bir fırsat sunuyor.
KISMİ EMEKLİLİKTE MAAŞ VE YAŞ ŞARTLARI
Kısmi emeklilikte, kadınlar için 58, erkekler için ise 60 yaş şartı bulunuyor. Bu emeklilik şeklinde alınacak aylık maaş, sigorta başlangıcının 2000 öncesi ya da sonrası olmasına göre değişiklik gösterecek. Kısmi emeklilik hakkı kazananların alacağı aylık en düşük maaş 7.500 TL olarak belirlendi. Ocak ayında yapılacak zamlarla birlikte bu tutar artacak.
3600 GÜNLE KISMİ EMEKLİLİK KOŞULLARI
8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar için 15 yıl ve 3600 günle emeklilik mümkün olacak. Bu tarihten sonra çalışmaya başlayanlar ise 4500 günü tamamlamak zorunda. Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında işe başlayanlar, 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim günüyle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilirler. Mayıs 2008'den sonra sigortalı olanlar ise 5400 gün primle 63 yaşında emekli olabilecekler.
3600 GÜN PRİM İLE KISMİ EMEKLİLİK
Örneğin, 1978 doğumlu bir kadın çalışan, Nisan 1997'de ilk defa sigorta primi ödeyerek işe başlamış ve Ocak 2010'da 36000 prim gününü tamamlamışsa, 9 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlamış kadınlar 15 yıl, 3600 prim günü ve 50 yaşını tamamlayarak emekli olabilir. 24 Mayıs 2008-23 Mayıs 2011 arasında prim gün sayısını tamamlayan kadınlar ise 58 yaşında emekliliğe hak kazanır.
EMEKLİLİKTE YAŞ VE PRİM GÜNÜ HESABI
Kısmi emeklilikte, hangi yaş ve prim günü şartı son olarak sağlandıysa, emeklilik hesabı o tarihe göre yapılır. 8 Eylül 1981'den önce işe başlayan kadınlar ve 8 Eylül 1976'dan önce işe başlayan erkekler, 15 yıl sigorta süresi ve 3600 gün primle emekli olabilir. 23 Mayıs 2002'de 15 yıllık sigortalılık süresini tamamlayanlar, 50 (kadınlar) veya 55 (erkekler) yaşını doldurduğunda, 3600 gün prim ödemişse emekli olabilir.
EMEKLİLİK MAAŞI VE ERKEN EMEKLİLİK
Normal şartlarda elde edilecek emekli aylığından yüzde 25-30 daha düşük olan kısmi emeklilikte, en düşük emekli aylıkları 7500 lira olarak belirlendi. Bu, bağlanan aylığın düşük de olsa belirli bir gelir düzeyini garantilediği anlamına geliyor.
ÇOCUKLARI OLAN KADINLARIN EMEKLİLİĞİ
Çalışan kadınlar için çocuk sayısına bağlı erken emeklilik imkanı bulunuyor. Her bir çocuk için 720 gün, toplamda ise en fazla 3 çocuk için 2160 gün borçlanma söz konusu. Bu düzenleme, kadınların emekli olma süreçlerini hızlandırabilir.
ÖZEL DURUMLARDA EMEKLİLİK
Çalışmaya başlamadan önce malul olanlar, engelli vergi indiriminden yararlananlar, çalışma gücü kaybı olanlar, maden işyerlerinde yer altında çalışanlar ve erken yaşlananlar gibi özel durumlarda, daha kolay şartlarda emeklilik imkanı sunuluyor.
EMEKLİLİK SONRASI ÇALIŞMA VE AYLIK BAĞLAMA
Emeklilik sonrası çalışmaya başlayan bir kişi işten ayrıldığında, yeni aylığı eski aylığın kesildiği tarihten sonraki artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibariyle hesaplanıyor.
YAŞLILIK TOPTAN ÖDEMESİ
Emekli olmaya yeterli prim günü olmayanlar için yaşlılık toptan ödemesi imkanı bulunuyor. Bu ödemeden yararlanabilmek için kadınların 58, erkeklerin 60 yaşını doldurmuş olması gerekiyor. Eğer 7 bin prim günü ile emekli olacak bir çalışanın sadece 2 bin prim günü varsa, bu primleri geri alabiliyor.
İşte emeklilik yaş tabloları:
