Nevruz Bayramı Nedir?
Nevruz Bayramı, 18 asırdır kutlanan "baharın müjdecisi" olduğuna inanılan ve bir diğer ismiyle "doğa bayramı" olarak tanımlanmaktadır. Çeşitli uluslarda farklı geleneklerle kutlanan Nevruz Bayramı, her ulusa özel kültür ve geleneklerle baharın coşkuyla karşılandığı bir gündür. Yaşadığı geniş coğrafyada doğa ve çevrenin uyanışının kutlandığı Nevruz Bayramı'nın Anadolu'da ve Türk kültürünün yayıldığı bölgelerde de son derece köklü ve zengin bir geçmişi vardır. Çin kaynaklarında, milattan önce 3. yüzyılda Hunların bahar aylarında şenlik düzenlediğinin yer alması dolayısıyla geçmişi o yıllara kadar dayandırılan nevruz, Türklerin Ergenekon'dan çıkış günü olarak da kabul edilmektedir.
NEVRUZ NE DEMEK?
Nevruz'un kelime anlamı "yeni gün" olarak tanımlanmaktadır. Bu özel günde, tabiatın canlanmasıyla yeni bir yılın başladığına ve ne kadar bolluk, bereket, yardımlaşma ve dayanışmayla geçirilirse tüm senenin o şekilde geçeceğine inanılmaktadır.
Nevruz, Orta Asya'da yaşayan Türkler, Anadolu Türkleri ve İranlıların yılbaşı olarak kabul ettikleri gündür. Nevruz, yeni gün anlamına gelir. Gece ve gündüzün eşit olduğu Miladi 22 Mart, Rumi 9 Mart gününe rastlamaktadır. Nevruz Bayramı, "Nevruz", "navruz", "Nevruz-i Sultani", "Sultan Nevruz", ""Sultan Navrız", "Mart Dokuzu" "navrız", "novrız", "mevris", "saban toy", “ulusun ulu günü”, "cılgayak" gibi adlarla da anılmaktadır.
Türklerde Nevruz hakkında başlıca rivayet, bugünün bir kurtuluş günü olarak kabul edilmesidir. Yani Ergenekon'dan çıkıştır. İşte bu nedenle bugün Türklerde Nevruz, yeni yılın başlangıcı olarak kabul edilmiş ve günümüze kadar bayramlarla kutlanmaktadır. Orta Asya'daki Türk topluluklarından Azeri, Kazak, Kırgız, Türkmen, Özbek, Tatar, Uygur Türkleri, Anadolu Türkleri ve Balkan Türkleri Nevruz geleneğini canlı olarak günümüze kadar yaşatmışlardır.
NEVRUZ NE ZAMAN?
Nevruz, başta Türkler olmak üzere kuzey yarımkürede bulunan bir çok halk ve topluluk tarafından yılbaşı olarak kutlanmaktadır. Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart'ta güneş kuzey yarımküreye yönelir. 21 Mart ile birlikte havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, toprak yeşermeye, göçmen kuşlar yuvalarına dönmeye başlar. Nevruz Bayramı da her yıl 21 Mart tarihinde kutlanmaktadır.
NEVRUZDA NE YAPILIR, NEVRUZ GELENEKLERİ NELERDİR?
Nevruzda ne yapılır, nevruz ritüelleri, gelenekleri nelerdir? sorularına yanıt aranıyor. Nevruz Bayramı'nda, bütün bayramlarda olduğu gibi etkinliklerden önce, kışın uğurlanmasını ve baharın karşılanması adına temizlik yapılmaktadır. Nevruz Bayramı kutlamalarında insanlar temiz veya yeni kıyafetler giymeye özen gösterir.
Nevruz’da gerçekleştirilen ortak uygulamalardan biri de bir nevi fal olarak adlandırılabilecek çeşitli işaretlerin okunarak gelecek hakkında insanların gerçekleşmesini istedikleri dileklere ilişkin yorumlarda bulunmaktır. Nevruz kutlama alanlarının rengarenk süslenmesi, uçurtmaların uçurtulması, farklı renklerde yumurtaların tokuşturulması ve ateşten atlamak Nevruzda gerçekleştirilen gelenekler arasında yer almaktadır.
Nevruzda ateşten atlamanın anlamı, tarih öncesinde bazı inanışlara göre her yıl yakılan ateşle kötülüğün temsilcileri kovulurdu. Günümüzde de Nevruz Bayramı'nda ateş yakılarak kötülüklerin uzaklaşması ümit ediliyor.
