Berat Kandili İslam alemi için en önemli geceler arasında yer alıyor. Bu mübarek gecede günahların affolunacağına inanılırken, gündüzü oruç, gecesi ise ibadetle geçiriliyor. Bu nedenle milyonlarca kişi 12 Şubat’ı 13 Şubat’a bağlayan gece Berat Kandili orucuna niyetlenecek…
BERAT KANDİLİ ORUCUNA NASIL NİYET EDİLİR?
Berat Kandili’nde oruç tutmak farz değildir. Ancak İslam alimleri Berat Kandili’nin gündüzünde oruç tutmuş geceyi ise ibadetlerle geçirmişler ve Berat Kandili’nde oruç tutmanın müstehap olduğunu bildirmişlerdir. Farz olmayan oruçlara niyet edilirken “Niyet ettim Allah rızası için oruç tutmaya.” Demenin yeterli olduğu kaydedilmiştir.
BERAT KANDİLİ’NDE ORUÇ TUTMANIN SEVABI VE FAZİLETİ NEDİR?
Peygamber Efendimizin (S.A.V) Ramazan'dan sonra en çok oruç tuttuğu vakit, ay Şaban ayıdır. Zeyd oğlu Üsame (r.a) şöyle anlatıyor: “Yâ Resulallah! Sizin Şaban ayında tuttuğunuz kadar hiçbir ayda oruç tuttuğunuzu göremiyorum” dediğimde, Peygamber (sav) şöyle buyururlar:
“Bu Recep ve Ramazan ayları arasında öyle faziletli bir aydır ki, insanların çoğu bundan gafildir. Bu öyle bir aydır ki, ameller, Âlemlerin Rabbine bu ayda yükseltilir. Bu nedenle Ben de oruçlu iken amellerimin yükseltilmesini severim.” (Nesai, Savm, 70.)
BERAT KANDİLİ’NDE TEK GÜN ORUÇ TUTULUR MU?
Farz ve vacip oruçları, sadece cuma günü veya cumartesi günü tek gün olarak tutmak mekruh olmaz. Bu nedenle kaza borcu olanların veya adağı bulunanların, haftanın istediği günü oruçlarını tutmalarının bir sakıncası olmaz. Ayrıca, arefe veya kandil gibi mübarek günler cuma veya cumartesi gününe denk geldiği takdirde, bu günlerde oruç tutulması mekruh olmaz.
Hadis-i şerifte belirtilen, "Sizden biri âdeti olan bir orucu tutuyorsa, bir sakıncası olmaz." ifadesinden, Kandil günleri oruç tutmayı adet edinenler Cuma günü kandile denk gelirse yalnız cuma günü oruç tutabilir manası çıkar. (Neylü'l-Evtar, IV/249; Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, III/124) Ancak, farz ve vacip oruçları ile kandil ve arefeleri alışkanlık haline getirmeyenlerin, hafta içerisinde sadece cuma ve cumartesi günü oruç tutmaları tenzihen mekruhtur. Bu meseleye esas teşkil eden hadis-i şerifler şöyledir:
"Cuma günü bir bayram günüdür. Bayram gününüzü oruç günü yapmayın." (Müsned, II/303)
"Üzerinize farz olan oruç müstesna, cumartesi günü oruç tutmayınız." (İbni Mâce, Sıyam: 38)
"Cumartesi ve pazar günleri müşriklerin bayram günleridir. Ben onlara muhalefet etmek isterim." (Neseî, Cum'a: 1)
"Geceler arasında sadece cuma gecesini ibadete tahsis etmeyin; yine günler arasında oruç tutmak için sadece cuma gününü tahsis etmeyin. Ancak sizden biri âdeti olan bir orucu tutuyorsa bu müstesnadır." (Neylü'l-Evtar, IV/249; Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, III/124)
Bu hadis-i şerifler sadece cuma ve cumartesi günleri oruç tutmamayı tavsiye etmektedir. Ancak bugünlerde oruç tutmanın, yani sadece cuma ve cumartesi oruçlu bulunmanın mekruhluk derecesi tenzihîdir. Yani harama yakın olan mekruh değildir. Fakat bugünlerde oruç tutmak için, bir gün öncesini veya bir gün sonrasını oruçlu geçirmekle mekruhluk ciheti ortadan kalkmış olur. Cuma günü oruçlu bulunmak isteyen kimse, ya perşembe gününden itibaren oruç tutar veya cuma ile birlikte cumartesiyi de oruçlu geçirmesi gerekir. Yine cumartesiyi oruçlu geçirmek isteyen kişi cumayı veya pazarı o güne eklemesi lâzımdır. Bu meselede fıkıh âlimlerimizin izahı bu şekildedir.
Şayet pazar gününe tazim niyetiyle tutmuyorsa, tatil günümdür, daha rahat tutarım niyetiyle veya başka sebeple tek pazar günü oruç tutmakta bir mahzur yoktur. Ancak pazar gününü bir konuda hürmete layık görerek oruç tutmak uygun olmaz.
