Hatay İskenderun’da balon balığı yiyen 7 kişilik aile zehirlenme sebebiyle hastanelik olmuştu. 58 yaşındaki Müfit Arslan entübe edilmiş, 2'si çocuk diğer 6 kişi ise tedavileri tamamlandıktan sonra taburcu edilmişti.
Balon balıklarını tutarak eve getiren 58 yaşındaki aile babası Müfit Arslan’ın yoğun bakımlık olmasının nedeni ise sonradan ortaya çıkmıştı. Doktorları, Müfit Arslan’ın balon balığının ciğerini yediğini, bu nedenle diğer aile fertlerine göre çok daha ağır bir zehirlenme geçirdiğini bildirmişlerdi.
Balon balığından zehirlenen damat Gökyüzü Göktürk’ün, yerken zehirli olduğuna dair hiçbir şey hissetmediklerini bilakis çok lezzetli olduğunu söylemesi balon balığının ne kadar tehlikeli bir balık türü olduğunu da ortaya koymuştu.
BALON BALIĞI YENİR Mİ? BALON BALIĞI ZEHİRLİ Mİ? BALON BALIĞI YERSEK NE OLUR?
Dünyadaki en zehirli balıklardan biri olan balon balığı aslında Çin, Japonya ve Kore gibi uzak doğu mutfaklarında ancak profesyonellerin ellerinde hazırlanarak yeniyor ancak buna rağmen kesinlikle risk alınmaması gerekiyor.
Japon mutfağında “fugu” olarak da bilinen balon balığı, gezegendeki en ölümcül balıklardan biri olarak biliniyor. Japonya, Kore ve Çin gibi ülkelerde balon balığını tüketmek büyük risklerle dolu olsa da önemli bir lezzet olarak kabul ediliyor. Balon balığının eti, karaciğeri ve yumurtaları tetrodotoksin adı verilen, siyanürden yaklaşık 1200 kat daha güçlü ve ölümcül olabilen bir nörotoksin içeriyor.
DÜNYA ÇAPINDA BİR TEHLİKE: BALON BALIĞI
Balon balığı Hint Okyanusu, Pasifik Okyanusu ve Atlantik Okyanusu'nun tropikal ve subtropikal bölgelerinde bulunabiliyor. Bu olağanüstü canlılar, yırtıcıları caydırmak için bir savunma mekanizması olan vücutlarını şişirmek gibi eşsiz bir yeteneğe sahip. Tipik olarak 15 ila 30 santimetre uzunluğunda ancak şaşırtıcı bir şekilde bir metreye kadar büyüyebiliyorlar. İstilacı olmaları, diğer tüm deniz canlılarının varlığını tehdit etmeleri sebebiyle dünya çapında bir tehlike olarak görülüyor.
BALON BALIĞI ZEHİRLENMESİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Balon balığı içindeki toksin, tetrodotoksin, sinir sistemini felç ederek çalışıyor. Zehirlenme belirtileri tipik olarak tüketimden yaklaşık 30 dakika sonra ortaya çıkıyor. Balon balığı zehirlenmesinin belirtileri şunlar:
Uyuşma
Baş dönmesi
Ağız ve boğaz ağrısı
Konuşma güçlüğü
Yutma sorunları
Nefes darlığı
Düzensiz kalp ritimleri
Felç
BALON BALIĞI ZEHİRLENMESİNE NE İYİ GELİR?
Ev imkanları kullanılarak balon balığı zehirlenmesine çare bulmak mümkün değil. Yani balon balığı zehirlenmesinin “üzerine yoğurt ye, iyi gelir” türünden bir formülü yok. Balon balığı zehirlenmesi hastane ortamında, tıbbi yönden tedavi edilmezse ölümcül olabiliyor.
Aslında balon balığı zehirlenmelerine karşı doğrudan bir panzehir uygulaması da yok. Ancak genel bir panzehir uygulaması ve semptomatik bakım sağlanarak zehirlenen kişinin vücudundan zehrin atılması sağlanmaya çalışılıyor.
BALON BALIĞI YENİR Mİ? BALON BALIĞI YİYEN ÜLKELER HANGİLERİ?
Japonya, Kore ve Çin gibi ülkelerde balon balığı bir mutfak lezzeti olarak kabul ediliyor. Balon balığı yetiştirme ve hazırlama sanatı Çin, Kore ve Japonya’da özel bir meslek ve özel bir yetenek. Yetenekli balon balığı hazırlayıcıları, balon balığının toksik olmayan kısımlarını titizlikle çıkarıyorlar ve yalnızca güvenli kısımların tüketilmesini sağlıyorlar.
Ancak iyi bir balon balığı hazırlayıcısının, zehirli bölümleri çıkarırken risk almaması ve bol zayiat vermesi gerekiyor. Örneğin 1 santimetre çapında bir noktanın atılması gerekiyorsa, balon balığı hazırlayıcısının daha cömert davranarak 2-3 santimetre çapında bir alanı kesip çöpe atması gerekiyor.
BALON BALIĞI YENMESİ TÜRKİYE’DE YASAK MI?
Evet. Balon balığının Türkiye’de üretilmesi, hazırlanması ve tüketilmesi yasak. Balon balığı konusunda Çin, Japonya ve Kore gibi uzmanlığı bulunmayan ve balon balığına yabancı olan Türkiye, üç tarafının denizlerle çevrili olması ve bol balık türüne ulaşabilmesi sebebiyle bir başka balık türüne ihtiyaç hissetmiyor hem de balon balığının diğer tüm balık türlerinin popülasyonunu tehdit etmesi sebebiyle evindeki bulguru riske atmak istemiyor. Bu nedenle dönem dönem balıkçılar teşvik edilerek, getirilen kuyruk başına ödül verilmesi uygulaması yürürlüğe konuluyor.
Balon balığının balıkçılar için de büyük kabus olduğu biliniyor. Balon balıkları diğer balık türlerinin varlıklarını tehdit etmelerinin yanı sıra, balıkçıların sulara serdiği ağlara büyük zarar vererek ticari faaliyetleri sekteye uğratıyor. Ayrıca Türk karasuları balon balıklarının vatanı da değil. Son yıllarda yayılan balon balıkları, diğer deniz canlılarının vatanı olan Türk karasularını istila ediyor.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Balon balığı her ne pahasına olursa olsun amatörlerce avlanılmasından kaçınılması, temas edilmemesi, uzak durulması, dokunulmaması, yemek olarak hazırlanmaması ve yenilmemesi gereken bir balık türü. Aşırı toksisitesi nedeniyle tüketilmesi ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. İlla ki balon balığını denemek istiyorsanız, balon balığı konusunda uzmanlığı bulunan, eğitimli bir profesyonelden yardım almanız gerekiyor.
BALON BALIĞINDAN ZEHİRLENMEMEK İÇİN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Balıklarla içli dışlıysanız ve kendinizi balon balığı zehirlenmesinden korumak istiyorsanız bazı önlemleri almanız gerekiyor. Her şeyden önce balon balığını görsel açıdan iyi tanımanız gerekiyor. Aşinalığını fotoğraflarına bakarak artırmalı, canlısıyla karşılaştığınızda uzak durmalısınız.
Balon balığı satın almaktan veya tüketmekten kaçınmalısınız. Risk almaya gerek yok.
“Risk almayı severim, denizden ne çıkarsa yerim, balon balığının tadını da çok merak ediyorum” diyorsanız, balon balığı yetiştirme ve hazırlama konusunda uzman bir kişiden rehberlik almalısınız.
Balon balığının zehirli kısımlarını çok iyi bilmeniz ve bu zehirli kısımları ayırırken son derece dikkatli olmanız gerekiyor. Ayrıca daha önce de belirttiğimiz gibi bu zehirli bölümleri ayırırken elinizi korkak alıştırmamalı, bol fire vermelisiniz.
Son olarak balon balığı zehirlenmesi belirtileri yaşarsanız, derhal tıbbi yardım almalısınız.
